Yapay Zeka'nın Yarattığı Ortamda Kurumsal Kimlik Yönetimi

By

Yapay zeka öncesi ortamda kurumsal kimlik yönetimi google'a endekslenmiş bir terimdi. Bir kurumun yüzü, büyük oranda arama sonuçlarına ne çıktığından ve buna göre daha alt seviyede de fotoğraf-video temelli sosyal medya varlıklarından (instagram, tiktok) ibaretti. Bunlarda bağlamına göre ya kurumun adı aranınca çıkan bilgi ve kurumun resmi internet sitesine yönlendiren bir uzantı ya da kurumun özelliğine göre yapılan aramalarda çıkan google'ın "snippet" özelliği ile web sitesi sonuçlarının üzerinde çıkan kısa açıklamalar ve altındaki diğer internet siteleri ki bunlar büyük oranda internette yayınlanan yazılardan ibarettir. Bu durumu kullanmak isteyen özel şirketler kendi resmi web sitelerinde sadece google aramalarında çıkan ancak sitenin ana sayfasından yolunu bulamayacağınız sayfalarda blog postu gibi gösterilen metinler hazırlayıp kendi ürünlerini rakiplerle karşılaştırıp kendi ürünlerini öne çıkararak bu durumu istismar ediyorlardı. Ama günümüzde kurumlar kendi editör ekiplerini kurmaktansa gazetecilere reklam vererek bu işleri daha kolay ve ucuz halledebiliyorlar.



Gazetecilik ve eski medya

Bugün ülkemize de sirayet eden durum şu ki, hiç bir özel gazetecilik faaliyeti özerk değil. Ya açıktan bir reklam veya sponsorluk sözleşmesi altında içerik üretiyorlar ya da arka planda yazısız bir çıkar çatışması var ve bu durumu korumak için kurumların sözcülüğünü yapıyorlar. Kendim yakından takip ettiğim için çok yüksek güvenle teknoloji ve otomotiv alanında Türkiye'ye özerk bir yayıncı neredeyse kalmamıştır. Diğer alanlarda dışarıdan işler farklı görünse de iç işleyişlerine bakıldığında etik sorunlarla karşılaşılacağından eminim zira bir yayıncının sadece reklam veya abonelik gelirleriyle Türkiye'de ayakta kalması çok zor. Dolayısı ile google aramasına en iyi x ürünü diye aradığınızda gerçek tecrübeye dayalı bir görüşe ulaşmanız imkansız hale geldi çünkü etik ihlaller yapan bu kurumların SEO çalışmalarına da ayırdığı bütçe daha fazla ve eğer orada bir yerde özerk bir gazeteci varsa onların görüşlerine google aramaları ile erişmeniz imkansız hale geldi.

Buraya kadar mevcut durumda piyasanın değer verdiği şeyin etik veya özerk gazetecilik olmadığını, sadece "okuyucunun satın alma kararı" olduğunu görüyoruz. Yani üretilen içerik sadece içeriğin içerisindeki veya yanındaki linklere tıklayıp o ürünü satın alırsanız değerli oluyor. Eskiden içeriklerin ücret duvarlarının arkasında olduğu, gazete ve dergileri almak zorunda olduğunuz durumlarda bunun daha iyi olduğuna inananlar var ancak o zaman da o medyanın satışı hedeflendiği için bu gazete ve dergilerin kapakları manipülasyon unsuru olarak kullanılıyordu (bu hala devam ediyor ancak tirajları sıfıra yaklaşıyor). Yani benim bugün geri dönük olarak vardığım sonuç, gazetecilik hiç bir zaman ulvi duygularla yapılmamış, her zaman üretilen içeriğin içinde yazmayan ancak o içerik ile size ulaştırılan farklı hedeflere (ürün satışı bunların en masumudur) hizmet eden bir sistemden ibarettir.

Görsel temelli sosyal medya

Instagram ve tiktok gibi mecralarda hem ticari faaliyet hem de kamu faaliyeti gösteren kurumların çağa ayak uydurmak için varlık gösterdiğini görüyoruz. Bu yaklaşım organik bağlantılar oluşturmak için varlığını sürdürmeye devam edecek. Bunun dışında insanların gerçek tecrübelerini paylaştıkları ortamlar haline gelmiştir ve bu durumda "influencerlar" kullanılarak yine gazetecilik sektöründeki gibi istismar edilmektedir. Genel olarak gazetecilik gibi yok olma ile yüz yüze bir alan değil varlığını ilerleyen dönemlerde de sürdürecek gibi görünüyor taki yapay zeka ara yüzü sosyal medya sitelerinin yaklaşımına benzer bi hale gelene kadar. İnsanların ölümüne kaydırdığı ve saatlerini harcadığı ortam olma özelliğini çok uzun süre sürdürebileceğini düşünmüyorum. 

Bugün dil ve görüntü işleyen yapay zeka modellerine en çok yatırım yapan şirketlere baktığımızda çoğunun medya şirketi olduğunu görüyoruz. Grok'un sahibi XAI aynı zamanda X'in (twitter) sahibi. Tabi Elon Musk vergi kaçırmak için bu mülkiyet haklarını sürekli birbiri içinde değiştiriyor ve yarın X, XAI'ye sahip olabilir. Gemini'nin sahibi Google, aynı zamanda YouTube'un ve google haritalar'ın sahibi (google haritalar sosyal medya denince akla gelen bir platform olmayabilir ama bu tanıma uygundur), Instagram ve Facebook'un sahibi Meta, llama dil modellerini geliştiriyor, Tiktok'un sahibi Bytedance, kendiçatısı altında bir çok farklı model geliştiren farklı şirketlere sahip. Aradaki bu bağlantıyı ben ilk başta şöyle açıklıyordum: bu şirketler çok fazla veriye sahip ve görüntü modeli eğitmek için instagram kadar şanslı başka kim olabilir ki?. Ancak bugün bu durumun daha da derin olduğunu düşünüyorum. Bu platformlar artık insanların organik iletişim kurmak için kullandığı platformlar olmaktan çıktı ve artık platform insanlardan direkt olarak yapay zekaya devredilmek üzere evriliyor. İnsan etkisi belki sıfırlanmayacak ancak oransal olarak çok küçüleceğinden eminim. Artık komik videolar izlemek için kimsenin video kaydetmesine gerek kalmadı. Yapay zeka modelleri platformda kalmanız için gereken şartları analiz edip buna %100 uygun olan içerikleri gerçek zamanlı oalrak üretip sizi mahsur alacak seviyeye gelecek. Dolayısı ile bu gelecekte insanlar organik iletişimlerini sürdürecekler ancak kurumsal kimlik yönetiminde görsel sosyal medyanın öneminin düşebileceğini düşünüyorum. Tabi yazılı sosyal medya için düşüncelerim çok farklı.

Yeni medya

Günümüze geldiğimizde yapay zekanın artık gazetecilik sektörüne olan ihtiyacı tamamen ortadan kaldırdığını ve bunun yakında sosyal medya "influencer"larını da ektkileyeceğini görüyoruz. Bir şey öğrenmek istediğinizde bir yapay zeka konuşma robotuna soruyorsunuz, o da duruma göre ya kendi bildiği şeyi size aktarıyor ya da kendisi "web scraper" diye ifade edilen araçlarla bir internet taraması yapıyor sonuçları analiz edip size bir cevap veriyor. Yani bu kurumsal kimliğinizi bu dil modellerinin vereceği cevapları şekillendirerek inşa edebilir vek oruyabilirsiniz demektir.

Konu yapay zeka modellerinin eğitimine ve bu "web scraper" araçlarının eriştiği ortamları etkilemeye geliyor. Internetten taranan sonuçlarla üretilen içeriklerden toplanan geri bildirimler sonucunda bugün artık dil modelleri haber niteliği olmayan konularda haber sitelerini ve köşe yazılarını taramaktan kaçınıyor ve öncelikle sosyal medyayı tarıyor. Platformların tipine göre ayıracak olursak öncelikle görsel sosyal medyadan başlayalım. Bu taramalar gelecekte bu eksiği kapatacaktır ancak fotoğraf ve video tarafması yapmıyorlar. Yani siz kurumunuz ile ilgili bir instagram gönderisi yayınlayacağınızda, görselde olan tüm bilgilerin açıklamada da olduğundan emin olmalısınız. Görsel sosyal medya biririnin kopyasıdır. Instagram, Tiktok, Snapchat bunların hepsi sanki aynı uygulamanın farklı arayüzleri gibi çalışırlar ancak yazılı sosyal medya böyle değildir. YouTube ise bir video paylaşım platformu olmasına rağmen tüm videoların transkriptleri oluşturulduğu için arka planda yazılı bir sosyal medya platformu gibi de ele alabileceğimiz bir platformdur. Yazılı platformlar için öncelikle açık erişim olmayan alanların kurumsal kimlik için hiç bir önemi yok. Örneğin Discord, herkese açık olmayan twitter hesapları ve kapalı facebook grupları yapay zeka tarafından kullanılmazlar. Bunların arasından Discort'un "çağı yakalamak" veya "gençlere hitap etmek" için kullanıldığına şahit oldum ve bu yaklaşımın uzun vadede başarılı olacağını düşünmüyorum. Açık olanlardan ise X'te format kısa olduğu ve içeriklerin çoğunun botlar tarafından üretildiği için burada yapılan çalışmalarında kalabalık içinde kaybolacağını düşünüyorum. Facebook'yaki herkese açık sayfalarında şimdiye kadar hiç bir aramda tarandığını görmedim. Bu potansiyeli olmadığından değil de büyük ihtimalle içerik olmadığındna kaynaklı. Buna enerji harcanacağına kurum kendi web sitesini her zaman güncel tutmalı. Şimdi bir zamanlar internet deyince akla gelen ancak sonra facebook'un yaygınlaşması ile önemi azalan ancak günümüzde tekrar önemli hale gelen forumlara gelelim.

Forumlar

Öncelikle medyanın mevcut hastalığına kurban giden ve kullanılmasının hiç bir faydası olmayan forumla başlayayım. Ekşisözlük. Bu platform bugün artık gazetecilik konusunda bahsettiğimiz problemlerin hepsinin yaşandığı ve hatta ticaret dışı olayların da gündeme geldiği bir platform oldu. Eskiden google aramalarında öne çıkma ihtimali çok yüksek olduğu için kullanmak mantıklı olabiliyordu ancak moderasyon eksiklikleri bu durumda soru işaretleri yaratıyordu. Bugün zaten hiç bir önemi kalmadı ve kolay kolay yapay zeka modelleri tarafından tarandığını da görmezsiniz. 

Bunlardan bir diğeri arada diyebileceğim reklam ağırlığı yüksek ancak organik etkileişimi de yüksek olan ve sanıyorum ülkemizdeki en eski forumlardan biri Donanımhaber forumu. Bu kelimenin tam manası ile bir forum olduğu için şu an çok taranıyor ve bir potansiyele sahip. Ancak klasik forum yapısı burada bir kurumsal kimlik oluşturmayı zorlaştırıyor ve ticari bir bağlantı olmaksızın varlık göstermekte sanıyorumki mümkün değildir. Özel kurumlar ve kamu kurumları için çok mantıklı olmasada STKlar için bence çok önemli bir platform olabilir. 

Gelelim bugünden düşünce dünyamızı şekillendirmeye başlamış ve gelecekte artık fiziksel dünyamıza kadar işi ilerletme ihtimali olan siteye. Reddit. Bu platformda "sub" adı verilen alt bölümler ve bu bölümlerin kendi duvarları var. Bu duvarlarda bölümün moderasyonluğunda takipçiler tarafından kullanılabiliyor. Örneğin ObsidianMD adlı sub, obsidian kullanıcılarının birbiri ile kullanım senaryolarını paylaştığı sorunlarını dile getirdiği ve çözüm bulduğu bir ortam. veya MAKUVET MAKÜ Veteriner Fakültesindeki öğrencilerin ve mezunların birbirlerine sorular sorduğu, tavsiye verdiğ ibir sub. Yapay zeka modelleri örneğin obsidian progrmaı ile ilgili teknik bir soru sorduğunuzda ilk olarak obsidianmd sub'ını tarıyor, veya MAKÜ Veteriner Fakültesi ile ilgili bir soru sorduğunuzda ilk olarak MAKUVET sub'ını tarıyor. 

Sonuç

Özetle, kurumsal kimliğin Google arama sonuçları üzerinden yönetildiği ve SEO ile istismar edildiği paradigma artık sona erdi. 

Yeni paradigma artık yapay zeka modellerinin cevaplarını şekillendirme gerekliliği üzerine kuruldu. Yapay zeka modelleri bilgi toplamak için otantik ve filtrelenmemiş insan tecrübesine yönelmek zorunda kalıyor. İşte bu noktada Reddit, belirli konular etrafında toplanmış özelleşmiş alt toplulukları (subredditler) ile yapay zekanın beslendiği ana damarlardan biri haline geliyor. Artık bir kurumun yüzü o kurum hakkında bir soru sorulduğunda dil modelinin verdiği cevaptan ibaret ve bu cevabı etkilemenin en etkili yollarından biri kurumun reddit'te varlık sürdürmesi. Bunu kurumun kendi web sitesini kolay erişilebilir ve güncel tutması takip ediyor. Son olarakta görsel sosyal medya paylaşımlarına yapılan detaylı yazılı açıklamalar geliyor.